1. การกำหนดค่า Stopping distance (SD)
ค่า stopping distance (SD) เป็นไปตามตารางที่ 2 ซึ่งสัมพันธ์กับความเร็วภายในอุโมงค์
ตารางที่ 2: ค่า stopping distance (SD) ที่ความเร็วต่างๆ
|
ความเร็วใช้งานปกติในอุโมงค์รถยนต์ (km / h) |
Stopping distance (SD) m. |
|
120 |
215 |
|
100 |
160 |
|
85 |
120 |
|
70 |
90 |
|
60 |
70 |
|
50 |
50 |
2. การแบ่งลำดับชั้นของไฟแสงสว่างอุโมงค์รถยนต์ (Tunnel lighting classification)
ลำดับชั้นของไฟแสงสว่างอุโมงค์รถยนต์ขึ้นกับลักษณะการใช้งานของอุโมงค์ ปัจจัยที่มีผลต่อการแบ่งลำดับชั้นได้แก่
· ปริมาณจราจร (traffic flow);
· ประเภทการจราจร (traffic type);
ปริมาณจราจรแบ่งได้เป็น ปริมาณการจราจรสูง กลาง หรือ ต่ำตามรายละเอียดในตารางที่ 3
ตารางที่ 3: ปริมาณการจราจร
ประเภทปริมาณการจราจร (Traffic flow category) |
จำนวนรถยนต์ต่อชั่วโมงต่อช่องทางในชั่วโมงเร่งด่วน | |
|
เดินรถทางเดียว |
เดินรถสองทาง | |
|
สูง |
> 1,500 |
> 400 |
|
กลาง |
500 ถึง 1,500 |
100 ถึง 400 |
ต่ำ |
< 500 |
< 100 |
ลำดับชั้นของไฟแสงสว่างอุโมงค์รถยนต์และทางลอดแบ่งได้ตามรูปที่ 3
รูปที่ 3: การกำหนดลำดับชั้นของไฟแสงสว่างอุโมงค์รถยนต์และทางลอด
3. การกำหนดค่าความส่องสว่างใน access zone (access zone luminance)
การแบ่งโซนของอุโมงรถยนต์และทางลอด แบ่งได้ ดังนี้
· access zone
· threshold zone
· transition zone
· interior zone
· exit zone
รูปที่ 4 : แสดงโซนต่างๆของอุโมงค์รถยนต์และทางลอด
Access zone เป็นส่วนของถนนภายนอกอุโมงค์โดยเริ่มตั้งแต่ปากอุโมงค์ (entrance portal) จนถึงตำแหน่งที่ผู้ขับรถยนต์สามารถมองเห็นเข้าไปภายในอุโมงค์ได้โดยระยะทางดังกล่าวคือ stopping distance (SD) ซึ่งสัมพันธ์กับความเร็วของรถยนต์ตามรายละเอียดในตารางที่ 2 ข้างต้น
ความส่องสว่างใน access zone (access zone luminance :L20) เป็นตัวกำหนดระดับค่าความส่องสว่างของ threshold zone และ transition zone ในเวลากลางวัน การคำนวณค่าความส่องสว่าง access zone โดยวิธี L20 ตามมาตรฐาน CIE โดยพิจารณาจากค่าความส่องสว่างเฉลี่ย (average luminance) จากสภาพแวดล้อม ท้องฟ้าและถนน ภายในกรวยการมองเห็น (visiual cone )โดยมีจุดยอดของกรวย (apex) ที่ตาของผู้ขับรถยนต์โดยมีมุมของกรวยกลมที่ 20° เล็งไปยังจุดกึ่งกลางของอุโมงค์ ตามรูปที่ 5
รูปที่ 5 แสดงกรวยการมองเห็น (Visual cone) ที่ 20°
ในกรณีการวัดค่า L20 ไม่อาจจะวัดได้โดยตรง ค่า L20 อาจจะใช้จากค่าในตารางที่ 4
ตารางที่ 4: แสดงค่า access zone luminance (kcd/m2)
|
Stopping distance (m) |
Percentage sky in 20° cone of view | |||
|
35% |
25% |
10% |
0% | |
|
60 |
- |
4 5 |
2.5 3.5 |
1.5 3 |
|
100 160 |
5 7.5 |
4.5 6 |
3 4.5 |
2 4 |
หรืออาจจะคำนวณจากสูตรต่อไปนี้
L20 = aLsky + bLroad + cLsurrounding
โดย a, b, c คือ ร้อยละของส่วนที่อยู่ในกรวยการมองเห็น
ค่าของ Lsky , Lroad และ Lsurrounding พิจารณาได้จากตารางที่ 5
ตารางที่ 5 แสดง ค่าความส่องสว่างของส่วนประกอบต่างๆในการคำนวณ L20
|
ทิศทางการขับรถ (เหนือเส้นศูนย์สูตร north, hemisphere) |
Lsky |
Lroad |
Lsurrounding | |
|
rock |
building | |||
|
N |
8 |
3 |
3 |
8 |
E - W |
12 |
4 |
2 |
6 |
S |
16 |
5 |
1 |
4 |
รูปที่ 6 แสดงส่วนประกอบในกรวยการมองเห็นที่ 20° ตามมาตรฐาน CIE
ในทางปฏิบัติแล้วค่าความส่องสว่าง access zone สูงสุดจะอยู่ระหว่างประมาณ 3,000 cd / m2 ถึง 8,000 cd/m2
4. การกำหนดระดับความส่องสว่างในเวลากลางวันของโซนต่างๆในอุโมงค์รถยนต์
4.1 Threshold zone
โซนนี้มีความยาวเท่ากับ stopping distance (SD) ในส่วนแรกของโซนที่ 0.5 SD จะมีค่าความส่องสว่าง (threshold zone luminance: Lth) คงที่และสัมพันธ์กับความส่องสว่างใน access zone (L20) ต่อจากนั้นค่าความส่องสว่างจะลดลงเรื่อยๆ เมื่อสิ้นสุดโซนนี้ค่าส่องสว่างจะเหลือเพียง 40% ของค่าความส่องสว่าง Lth เริ่มต้น
ความส่องสว่างใน threshold zone ต้องมีระดับเพียงพอที่จะทำให้ผู้ขับรถยนต์ที่อยู่ใน access zone สามารถมองเห็นรถยนต์คันอื่นหรืออุปสรรคอื่นๆใน threshold zone
ค่าความส่องสว่างของ Threshold zone คำนวณได้จาก
ตารางที่ 6 ค่าคงที่ k ที่ความเร็วจำกัดต่างๆ และประเภทของไฟแสงสว่างอุโมงค์รถยนต์
|
ประเภทของไฟแสงสว่างอุโมงค์รถยนต์ |
ค่าคงที่ k | ||
|
ความเร็วจำกัดที่ 30 mph ถึง 40 mph |
ความเร็วจำกัดที่ 50 mph ถึง 60 mph |
ความเร็วจำกัดที่ 70 mph | |
|
4 |
0.05 |
0.06 |
0.10 |
|
3 |
0.04 |
0.05 |
0.07 |
|
2 |
0.03 |
0.04 |
0.05 |
|
1 |
- |
- |
- |
ค่าความส่องสว่างของ Threshold zone ที่เหลือ(เท่ากับครี่งหนึ่งของ SD ตามรูปที่ 6) จะลดลงอย่างสม่ำเสมอเป็นเชิงเส้นโดยมีค่าที่ระยะสิ้นสุดของ Threshold zone เท่ากับ 0.4 Lth อย่างไรก็ตามค่าความส่องสว่างอาจจะลดลงเป็นขั้นบันไดก็ได้ โดยค่าความส่องสว่างต้องไม่น้อยกว่าค่าที่ลดลงเป็นเชิงเส้น (linear line)
รูปที่ 7: Luminance reduction curve
4.2 Transition zone
ใน transition zone นี้ค่าความส่องสว่างจะลดลงอย่างสม่ำเสมอจาก threshold zone ไปยัง interior zone ณ ตำแหน่งต่างๆใน transition zone ค่าความส่องสว่างของ transition zone (transition zone luminance : Ltr) ต้องไม่น้อยกว่าค่าความส่องสว่างที่อ้างอิงได้จากกราฟในรูปที่ 6 การลดลงของค่าความส่องสว่างต้องไม่เกินกว่าอัตราส่วน 1:3 เมื่อสิ้นสุด transition zone ค่าความส่องสว่างในโซนนี้ต้องเท่ากับ 3 เท่าของค่าความส่องสว่างใน interior zone
4.3 Interior zone
ค่าความส่องสว่างเฉลี่ยใน interior zone Lin ต้องไม่น้อยกว่าค่าที่แสดงในตารางที่ 7
ตารางที่ 7: ค่าความส่องสว่างของ interior zone
|
ลำดับชั้นของไฟแสงสว่างอุโมงค์รถยนต์และทางลอด (Tunnel lighting class) |
ค่าความส่องสว่างเฉลี่ย (cd/m2) | ||
|
ความเร็วจำกัดที่ 30 mph ถึง 40 mph |
ความเร็วจำกัดที่ 50 mph ถึง 60 mph |
ความเร็วจำกัดที่ 70 mph | |
|
4 |
3 |
6 |
10 |
|
3 |
2 |
4 |
6 |
|
2 |
1.5 |
2 |
4 |
|
1 |
- |
0.5 |
1.5 |
4.4 Exit zone
ค่าความส่องสว่างใน Exit zone มีค่าเท่ากับ 5 เท่าของค่าความส่องสว่างของ interior zone (5 x Lin) และความยาวของ exit zone (หน่วยเป็นเมตร) เท่ากับตัวเลขของความเร็วในการออกแบบ (design speed) ที่ km/hr เช่น ความยาวของ exit zone ที่ความเร็ว 60 km/hr เท่ากับ 60 เมตร
6. Luminance and uniformity values
สำหรับโซนทั้งหมด ต้องมีความส่องสว่างตามที่กำหนดในข้อ 4.1 ถึง 4.4 ตลอดช่องทางเดินรถตามความกว้างของอุโมงค์
ในระหว่างเวลากลางวัน ความสม่ำเสมอของค่าความส่องสว่างต้องไม่น้อยกว่าค่าที่กำหนดในตารางที่ 8 ค่าความสม่ำเสมอรวมต้องคำนวณตลอดความกว้างของถนนในอุโมงค์ ค่าความสม่ำเสมอตามยาวต้องคำนวณแยกในแต่ละช่องจราจร
ตารางที่ 8: ค่าความสม่ำเสมอของความส่องสว่าง (uniformity of the road surface luminance)
|
ลำดับชั้นของไฟแสงสว่างอุโมงค์รถยนต์และทางลอด (Tunnel lighting class) |
ค่าความสม่ำเสมอรวม (Lmin/Lav :overall uniformity Uo) |
ค่าความสม่ำเสมอตามยาว(Lmin/Lmax: longitudinal uniformity Ui) |
|
4 |
> 0.4 |
> 0.7 |
|
3 |
> 0.4 |
> 0.6 |
|
2 |
> 0.4 |
> 0.6 |
|
1 |
- |
- |
7. การกำหนดค่าความส่องสว่างในเวลากลางคืน (night time lighting level)
(7.1) ถ้าอุโมงค์รถยนต์และทางลอดเป็นส่วนหนึ่งของถนนที่มีการส่องสว่าง การส่องสว่างภายในอุโมงค์ในเวลากลางคืนต้องมีค่าไม่น้อยกว่าค่า access zone luminance โดยที่ค่า luminance uniformity ของไฟแสงสว่างอุโมงค์ในเวลากลางคืนไม่น้อยกว่าที่กำหนดในตารางที่ 8
(7.2) ถ้าอุโมงค์รถยนต์และทางลอดเป็นส่วนหนึ่งของถนนที่ไม่มีการส่องสว่าง อุโมงค์ควรมีค่าความส่องสว่างในเวลากลางคืนไม่น้อยกว่า 1 cd/m2 โดยมีค่าความสม่ำเสมอรวม (Lmin/Lav :overall uniformity Uo) = 0.4 และค่าความสม่ำเสมอตามยาว(Lmin/Lmax: longitudinal uniformity Ui) = 0.6
8. ระบบควบคุมไฟแสงสว่าง (lighting control)
ค่าความส่องสว่างใน access zone (access zone luminance) เปลี่ยนแปลงไปตามสภาพของแสงสว่างในเวลากลางวัน ในระหว่างวันระดับความส่องสว่างใน threshold zone และ transition zone ควบคุมโดยระบบอัตโนมัติตามระดับความส่องสว่างของ access zone ซี่งเป็นฟังก์ชั่นของเวลา (time basis) โดยแบ่งการควบคุมเป็นลำดับขั้น ดังนี้
|
ช่วงเวลา |
Mode of Operation |
|
1. เวลาค่ำ (Night time stage) |
Night time lighting for ALL zones |
|
2. เวลาช่วงเช้า (Dawn stage) |
Threshold zone and Transition zone = 30%
|
|
3. เวลาสาย (Cloudy stage) |
Threshold zone and Transition zone = 50 60% |
|
4. เวลาก่อนเที่ยง เที่ยง บ่าย (Sunny stage) |
Threshold zone and Transition zone = 100% |
|
1. เวลาเย็น (Dusk stage) |
Threshold zone and Transition zone = 30% |
ระบบควบคุมที่ใช้งานได้มี 2 ประเภทคือ ระบบควบคุมแบบ swithching และระบบควบคุมแบบ dimming โดยระบบควบคุมทั้งสองต้องมีการหน่วงเวลา (time delay) เพื่อป้องกันการเปิด ปิดกลับไปมาโดยไม่จำเป็น ในกรณีใช้ระบบควบคุมเปิด ปิด เป็นขั้นบันได อัตราส่วนของค่าความส่องสว่างในแต่ละขั้นของการเปิด ปิดต้องไม่เกิน 3: 1
ควรจะมีระบบควบคุมฉุกเฉิน (emergency override) เพื่อสั่งงานระบบควบคุมไฟแสงสว่างในอุโมงค์ในกรณีเหตุฉุกเฉิน
9. แหล่งจ่ายไฟฟ้าสำรอง (ในกรณีที่แหล่งจ่ายไฟฟ้าหลักดับลง)
ในกรณีที่แหล่งจ่ายไฟฟ้าปกติดับลง ควรจัดให้มีแหล่งจ่ายไฟฟ้าสำรองฉุกเฉินชนิด uninterruptible power supply (UPS) เพื่อจ่ายไฟฟ้าให้กับไฟแสงสว่างอุโมงค์ทำให้ผู้ขับรถยนต์สามารถออกจากอุโมงค์ได้อย่างปลอดภัย โดยทั่วไปกลุ่มของโคมไฟฟ้าที่เปิดในเวลากลางคืนจะรับไฟจาก UPS โดยมีค่าความสว่างในกรณีที่แหล่งจ่ายไฟฟ้าหลักดับลงไม่น้อยกว่า 10 lux และในตำแหน่งใดๆในอุโมงค์ต้องมีค่าความสว่างไม่น้อยกว่า 2 lux
บทความนี้เกิดจากการเขียนและส่งขึ้นมาสู่ระบบแบบอัตโนมัติ สมาคมฯไม่รับผิดชอบต่อบทความหรือข้อความใดๆ ทั้งสิ้น เพราะไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นความจริงหรือไม่ ผู้อ่านจึงควรใช้วิจารณญาณในการกลั่นกรอง และหากท่านพบเห็นข้อความใดที่ขัดต่อกฎหมายและศีลธรรม หรือทำให้เกิดความเสียหาย หรือละเมิดสิทธิใดๆ กรุณาแจ้งมาที่ ht.ro.apt@ecivres-bew เพื่อทีมงานจะได้ดำเนินการลบออกจากระบบในทันที
