5.3.2.5 เหล็กกล้าไร้สนิม
กลับมาออนไลน์แล้วครับ หลังจากผ่านพ้นอุทกภัยน้ำท่วม
เหล็กกล้าไร้สนิม หรือเหล็กสแตนเลส เป็นเหล็กกล้าผสมชนิดพิเศษ มีการใช้กันอย่างกว้างขวาง เหล็กกล้าไร้สนิมมีความต้านทานต่อการกัดกร่อนที่สูงมาก จึงมีราคาที่แพงกว่าเหล็กกล้าคาร์บอน และมีความแข็ง ทำให้เครื่องมือตัด ตัดเนื้อเหล็กไม่ค่อยเข้า และถ้าผสมกับธาตุที่ทนต่อการกัดกร่อนด้วยแล้ว ราคาก็จะยิ่งสูงมากขึ้นไปอีก
รูปตัวอย่างเหล็กกล้าไร้สนิมที่นำมาใช้ในงานด้านอาหาร
แนะนำเพื่อให้อ่านได้ต่อเนื่องให้ คลิกขวาเลือก Open link in new window
เหล็กกล้าไร้สนิมนิยมนำไปใช้กับงานด้านสุขอนามัย งานเกี่ยวกับกระบวนการอาหาร และท่อส่งสารเคมี
รูปท่อเหล็กกล้าไร้สนิมเกรด 316L ใช้เป็นท่อส่งสารเคมี
รูปถังขยะทำจากเหล็กกล้าไร้สนิมในงานด้านสุขอนามัย
สาเหตุที่เรียกเหล็กกล้าไร้สนิมก็เนื่องมาจาก การที่ออกซิเจนในอากาศทำปฏิกิริยากับโครเมียมที่ผสมอยู่ในเนื้อเหล็กกล้าไร้สนิม จนเกิดเป็นแผ่นฟิล์มบาง ๆ เคลือบผิวเอาไว้ ตัวเหล็กจึงไม่เป็นสนิมป้องกันความเสียหาย อีกทั้งยังทนทานต่อการกัดกร่อน และไม่สึกหรอง่ายอย่างโลหะทั่วไป การที่เหล็กกล้าไร้สนิมจะเกิดสนิมได้ก็เนื่องมาจากมีการทำลายฟิล์มที่เคลือบจนเกิดเป็นโครเมียมออกไซด์ สนิมจะค่อย ๆ ก่อตัวขึ้นมา ส่วนสาเหตุก็เนื่องมาจากตัวเหล็กเกิดรอยขีดข่วนจนเป็นแผล แล้วรอบ ๆ ตัวเหล็กก็มีความชื้นเกิดขึ้นพอสมควร สนิมจึงเกิดขึ้นได้
เหล็กกล้าไร้สนิม มีส่วนผสมของโครเมียมที่สูง โดยมีโครเมียมผสมอย่างน้อย 10.5 % และมีธาตุอื่น ๆ เช่น นิกเกิล ปริมาณที่ผสม 4% - 22% นอกจากนี้ยังมีคาร์บอนผสมอยู่เล็กน้อย
รูปมีดที่ทำมาจากเหล็กกล้าไร้สนิม
เหล็กกล้าไร้สนิมที่ผสมโครเมียมในปริมาณสูง แล้วมีนิกเกิลผสมอยู่ด้วย เพื่อให้ความแข็งยังคงอยู่ ต้องใช้กระบวนการขึ้นรูปเย็นเท่านั้น การขึ้นรูปเย็นจะเกิดสภาพความเป็นแม่เหล็กน้อย ส่วนผสมในเหล็กกล้าไร้สนิมยิ่งมีมากก็ยิ่งเพิ่มความเหนียวให้แก่เหล็ก ปริมาณโครเมียมที่เพิ่มขึ้นทำให้ทนทานต่อการกัดกร่อน
รูปสกรูที่ทำมาจากเหล็กกล้าไร้สนิม
เหล็กกล้าไร้สนิมที่ขายในท้องตลาดทั่วไปมันจะเป็นเกรด 18-8 นั่นหมายความว่ามีโครเมียมผสมอยู่ 18% และมีนิกเกิลผสมอยู่ 8% มีขายตามร้านขายเหล็กทั่วไป ส่วนมาตรฐานที่เรียกใช้กัน ตามมาตรฐาน AISI เช่น 304, 304L, 316, 316L ส่วนผสมจะเป็นตัวกำหนดเกรดของเหล็กกล้าไร้สนิม แต่ละเกรดจะนำมาใช้งานแตกต่างกันออกไป
ตัวอย่างชนิดของเหล็กกล้าไร้สนิมที่นิยมใช้
|
เกรดของเหล็กกล้าไร้สนิม |
อธิบาย |
|
เหล็กกล้าไร้สนิมเกรด 302 |
เป็นวัสดุที่มีใช้งานทั่วไป มีความทนทานต่อการกัดกร่อนมากขึ้น เหมาะจะนำมาทำการกลึงไส, การดึงขึ้นรูป หรือการปั๊มชิ้นงาน สามารถนำไปทำการเชื่อมได้ดี |
|
เหล็กล้าไร้สนิมเกรด 304 |
มีคาร์บอนที่ต่ำ เพื่อลดการเกิดการตกตะกอนของคาร์ไบน์ เมื่อเหล็กถูกความร้อนจะเกิดความร้อนขึ้นน้อยกว่าเหล็กกล้าทั่วไปที่ไวต่อความร้อน จึงนิยมนำมาใช้งานในอุณหภูมิสูง สามารถนำมาทำการกลึงไสได้, สามารถขึ้นรูปได้ และนำไปเชื่อมได้
|
|
เหล็กล้าไร้สนิมเกรด 304L |
มีปริมาณคาร์บอนน้อยเป็นพิเศษ เพื่อหลีกเลี่ยงการตกตะกอนของคาร์ไบน์ในขณะทำการเชื่อม มันสามารถทนทานต่อการกัดกร่อนได้ดี มีความสามารถในการกลึงไสประมาณ 44% สามารถดึง หรือปั๊มขึ้นรูปได้ นำไปเชื่อมได้ดีมาก เกรดนี้จึงเหมาะที่จะนำไปเชื่อม |
|
เหล็กล้าไร้สนิมเกรด 316 |
มีส่วนผสมของโมลิบดีนัมเพื่อความทนทานต่อการกัดกร่อนที่ดีกว่า โดยเฉพาะอย่างยิ่งการกัดกร่อนแบบการเป็นหลุม (Pitting) มีความสามารถในการกลึงไส 45% สามารถนำไปทำการดึงขึ้นรูป หรือการปั๊มขึ้นรูปได้ นำไปเชื่อมได้ดี รอยเชื่อมที่ยากได้ดี |
|
เหล็กล้าไร้สนิมเกรด 316L |
มีส่วนผสมของคาร์บอนต่ำกว่าชนิด 316 เพื่อหลีกเลี่ยงการตกตะกอนของคาร์ไบในขณะทำการเชื่อม ความสามารถในการกลึงไส 45% นำไปผ่านการดึงขึ้นรูป หรือปั๊มได้ นำไปทำการเชื่อมได้ดี |
ตารางที่ 5.8 เกรดเหล็กกล้าไร้สนิม
5.3.2.6 เหล็กกล้าสปริง
เหล็กกล้าสปริงเป็นเหล็กกล้าแบบพิเศษ จะมีความแข็ง, ความแข็งแกร่ง อีกทั้งมีความยืดหยุ่นอยู่มาก จึงมาใช้ทำเป็นสปริงขด, สปริงแผ่น, สปริงนาฬิกา, มีด ฯลฯ มีส่วนผสมของคาร์บอนอยู่ประมาณ 0.35% - 1.4% ส่วนธาตุอื่น ๆ ที่เติมลงไปในเหล็กกล้าสปริง เช่น แมงกานีส (มากกว่า 0.8%), โครเมียม, ซิลิกอน, วาเนเดียม หรือโมลิบดีนัม
รูปมีดอรัญญิกของไทยทำมาจากเหล็กแหนบรถยนต์
ประโยชน์ของเหล็กกล้าสปริงจะนำไปใช้เป็นส่วนประกอบของ ตัวยึดบานเกล็ดหน้าต่าง, ใบมีดวงเดือนในเครื่องมือกลอุตสาหกรรม, คันเบ็ด, มีดพับ, ตะไบแต่งเล็บ, มีดหั่นขนมปัง, ตลับเมตร (Measuring tapes), ไม้บรรทัดเหล็ก, เกรียงฉาบปูน (Trowels), เกจวัดความหนา (Feeler gauges) และสปริงขนาดเหล็กสำหรับนาฬิกา ดูในรูป 5.25
รูปเกจวัดความหนา หรือฟิลเลอร์เกจ ทำจากเหล็กสปริง
รูปสายวัดของตลับเมตรที่ทำมาจากเหล็กกล้าสปริง
ประเภทตัวอย่างของเหล็กกล้าสปริง
|
ธาตุที่ผสม (%)
ประเภท |
C |
Si |
Mn |
S |
P |
Cr |
V |
อธิบายลักษณะ |
|
EN43 |
0.50 |
0.30 |
0.70 |
0.015 |
0.015 |
|
|
เหล็กสปริงอยู่ในรูปแท่งกลม, เหลี่ยม, แบน และแผ่น ซึ่งสามารถตัดได้ตามความต้องการ เหล็กสปริงนี้ผ่านการอบอ่อน |
|
EN45 |
0.57 |
2.00 |
0.90 |
0.015 |
0.015 |
|
|
เหล็กสปริง ซิลิกอน แมงกานีส ผ่านการชุบแข็งในน้ำมัน มีจำหน่ายแบบแท่งกลม และแบน |
|
EN47 |
0.50 |
0.35 |
0.70 |
|
|
1.00 |
0.10 |
ผ่านการชุบแข็งด้วยน้ำมันอย่างดี ทำให้มีคุณสมบัติทนทานต่อการสึกหรอที่ดี หลังจากผ่านการปรับสภาพทางความร้อน เหล็กสปริงเกรดโครเมียมวาเนเดียม มีใช้งานแบบแท่งกลม และแถบแบน |
|
CS70 |
0.70 |
0.25 |
0.70 |
0.015 |
0.015 |
|
|
BS1449 ครอบคลุมการใช้งานที่กว้างขวางของเหล็กกล้าสปริง ประกอบไปด้วย เกรด CS70, CS80, CS95 และจำกัดอยู่ที่ CS100 เกรดทั้งหมดเป็น ถูกเก็บในรูปม้วนเหล็กแบน สามารถตัดได้ตามความต้องการ คุณสมบัติเหล่านี้จัดได้ว่าเป็นเหล็กสปริงแข็ง ผ่านการปรับสภาพทางความร้อนมาด้วย |
|
CS80 |
0.80 |
0.25 |
0.70 |
0.015 |
0.015 |
|
|
CS 70 และ EN42 เหล็กกล้าสปริงเกรดนี้มีความหนาตั้งแต่ 4.76 mm (3/16²) ขึ้นไป |
|
CS95 |
0.95 |
0.25 |
0.70 |
0.015 |
0.015 |
|
|
|
ตารางที่ 5.9 เกรดของเหล็กกล้าสปริง
รูปแหนบรถยนต์ทำมาจากเหล็กกล้าสปริง
5.3.2.7 เหล็กกล้าผสมสูงประเภทอื่น ๆ
นอกจากที่กล่าวมาทั้งหมดแล้วยังมีเหล็กกล้าผสมประเภทอื่น ๆ ที่นำมาใช้ในงานอุตสาหกรรมดังนี้
Ø ในอุตสาหกรรมไฟฟ้า เป็นเหล็กกล้าพิเศษที่มีการผสมซิลิกอน ที่ถูกนำมาใช้ในเครื่องกำเนิดไฟฟ้า และหม้อแปลง
รูปแกนเหล็กของหม้อแปลงที่ทำมาจากเหล็กกล้าผสมซิลิกอน
Ø ในจรวด, ขีปนาวุธ, เครื่องยนต์เจ็ท และอุปกรณ์ในโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ (ซึ่งทำงานที่อุณหภูมิสูง) เหล็กกล้าผสมพิเศษ มีส่วนผสมของ ไททาเนียม (Titanium), โคลัมเบียม (Columbium), นิกเกิล และโครเมียม
รูปจรวดขีปนาวุธโครงสร้างทำจากเหล็กกล้าผสมพิเศษ
Ø เหล็กกล้าผสมโคบอลต์พิเศษ จะมีโคบอลต์ผสมมากกว่า 30% นำมาใช้ในด้านงานเกี่ยวกับแม่เหล็กไฟฟ้า
มีเหล็กกล้าที่มีส่วนผสมพิเศษ มักมีราคาสูงมาก และนำมาใช้งานที่ไม่ธรรมดา เพื่อต้องการความปลอดภัยสูง หรือความต้องการที่พิเศษจริง ๆ
ข้อคิดดี ๆ ที่นำมาฝาก
“ไม่มีอะไรอ่อนกว่าน้ำ แต่ไม่มีความเข้มแข็งใดทำลายน้ำได้”
บทความนี้เกิดจากการเขียนและส่งขึ้นมาสู่ระบบแบบอัตโนมัติ สมาคมฯไม่รับผิดชอบต่อบทความหรือข้อความใดๆ ทั้งสิ้น เพราะไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นความจริงหรือไม่ ผู้อ่านจึงควรใช้วิจารณญาณในการกลั่นกรอง และหากท่านพบเห็นข้อความใดที่ขัดต่อกฎหมายและศีลธรรม หรือทำให้เกิดความเสียหาย หรือละเมิดสิทธิใดๆ กรุณาแจ้งมาที่ ht.ro.apt@ecivres-bew เพื่อทีมงานจะได้ดำเนินการลบออกจากระบบในทันที
