สะดวก
ตอนที่ 3
( การทำกิจกรรม 5ส )
ท่านที่อ่านการทำกิจกรรม 5ส ไป 2 ตอนแล้วและถ้าลองทำตามดูด้วยจะพบว่าประโยชน์ของการทำ สะสางนั้นช่วยลดอุปสรรคในการปฏิบัติงานไปได้มากทีเดียว พื้นที่ในการปฏิบัติงานจะมีเฉพาะของที่จำเป็นต้องใช้ในการทำงานเท่านั้น วัสดุ อุปกรณ์ เครื่องมือ เครื่องจักร ที่ติดป้ายแดงเอาไว้ก็ให้จัดการแจกจ่ายไปยังหน่วยงานอื่นๆที่ยังจำเป็นต้องใช้อยู่ได้หรือถ้ายังตัดสินใจไม่ได้ว่าจะขายหรือจะทิ้งก็ให้เคลื่อนย้ายไปยังจุดพักรอการขออนุมัติจากฝ่ายบริหารก่อน พื้นที่ปฏิบัติงานจะได้หาสิ่งของได้ง่ายขึ้นและถ้าจะให้การทำงานมีความคล่องตัวมากขึ้นเราก็จะมาทำ ส. 2 กันโดยการจัดเก็บสิ่งของที่จำเป็นต้องใช้ในการทำงานให้เป็นระบบมีระเบียบนั่นเอง
ส.2 (สะดวก)
ทำความสะอาดก่อนจัดหมวดหมู่
- สิ่งแรกที่จำเป็นต้องทำคือ ขจัดสิ่งสกปรกด้วยไม้กวาดและผ้าขี้ริ้ว( เรียกตามคุณแม่สอนไว้ )
- สะดวกหมายถึง มาตรฐานของการจัดเก็บ(แต่มาตรฐานไม่ได้เริ่มต้นจากความสะอาดทุกอย่าง)
จุดตรวจ
- ขจัดของที่ไม่จำเป็นต้องใช้ออกไปก่อน
- ทำความสะอาดสถานที่และพื้นที่ว่างจากการเคลื่อนย้ายของที่ไม่จำเป็นต้องใช้ออกไปแล้ว
ลดวิธีการจัดเก็บให้เป็นระบบค้นหาง่าย
- โรงงานคุณมีการใช้ระบบจัดเก็บแบบตะแกรง(Address Grid )หรือไม่
- เครื่องจักรทุกตัว และสถานที่จัดเก็บทุกที่ จำเป็นต้องมีที่อยู่ของตัวเอ A B C
จุดตรวจ 1
ใช้วิธีการแบ่งพื้นที่กำหนดขอบเขต 2
ให้ถือว่าส่วนแบ่งทางแนวนอนเป็นแถว และส่วนแบ่งทางแนวตั้งเป็นตอน 3
ใช้ต่ออักษร (A, B,C
) และตัวเลข (1,2,3
..)
ใช้อักษรตัวใหญ่, ป้ายชัดเจน
ใส่สีเข้าไปแยกสถานที่ปฏิบัติงาน
- พื้น
ทุกพื้นที่ทำงานจะต้องทาสีแต่ไม่บังคับ
พื้นที่พักผ่อนใช้สีที่ผ่อนคลาย
พื้นสามารถทาสีได้แต่ให้พิจารณาขอบเขตและสิ่งของที่ติดตั้งถาวร
จุดตรวจ
- ให้ใช้สีแตกต่างกันโดยขึ้นอยู่กับหน้าที่งานด้วย เพราะพื้นที่ทำงานต้องการสีที่เหมาะสมสำหรับการทำงาน พื้นที่พักผ่อนต้องการสีที่ผ่อนคลายความตึงเคลียดลง
- ถ้าพื้นไม่ได้ระดับให้ทำการซ่อมพื้นก่อน
- ให้ลดส่วนโค้งนูนทางเดินให้เหลือน้อยที่สุด
การตีเส้นบนพื้น
สีพื้นเป็นส่วนหนึ่งที่ใช้ในการตัดสินใจเลือกสีมาตีเส้น
จุดตรวจสอบ
- การทาสีที่นิยมใช้โดยทั่วไปหรือใช้เทปกาว
- เริ่มจากการตีเส้นจำแนกทางเดิน และพื้นที่ทำงาน
- กำหนดทิศทางสัญจรจะเคลื่อนย้ายขวาหรือซ้าย (ใช้หลักจราจรบนถนน)
- ใช้เส้นประสำหรับทางออกและทางเข้า
- ใช้แถบลายเสือสำหรับพื้นที่ ที่ต้องการความระมัดระวัง
ชนิด |
สี |
ความกว้าง |
หมายเหตุ |
เส้นแบ่ง
ทางเข้า / ออก
ประตูเปิด
เส้นจราจร
แถบลายเสือ |
เหลือง
เหลือง
เหลือง
เหลือง
เหลือ และดำ |
10 ซม.
10ซม.
10ซม. |
เส้นทึบ
เส้นประ
เส้นประ
ลูกศร
เส้นบั้ง |
Storage
Space
lines |
งานระหว่างทำ
โต๊ะทำงาน |
ขาว
ขาว
ขาว
ขาว |
5ซม.
5ซม.
3ซม.
5ซม. |
เส้นทึบ
เส้นมุม
เส้นประ
เส้นทึบ |
·
กฎพื้นฐาน : ไม่เดินบนเส้นสีเหลืองหรือเส้นกั้น เส้นแบ่งถือว่าเป็นเส้นชีวิต
เริ่มต้นด้วยการใช้เส้นแบ่ง
- เส้นแบ่ง
สีพื้นเป็นส่วนหนึ่งที่ใช้ในการตัดสินใจเลือกสีมาตีเส้น
จุดตรวจสอบ : จะทาสีเส้นแบ่งอย่างไร
- ใช้เฉพาะเส้นตรง
- ตีเส้นให้ชัดเจนและเห็นได้ชัด
- มีมุมน้อยที่สุด
- หลีกเลี่ยงมุมขวา
- เส้นทางเข้า / ออก
- คุณไม่เคยเดินบนเส้นสีเหลืองหรือรั้วที่กั้นทางเดิน
- ทางเข้าและทางออกจะถูกทำเครื่องหมายไว้
- ทุกคนรู้จักเส้นทางเข้า/ออก
จุดตรวจสอบ
- เส้นแบ่งใช้เส้นทึบ, เส้นทางเข้า/ออกใช้เส้นประ
- ความปลอดภัยเป็นอับดับแรกในการพิจารณากำหนดตำแหน่งเส้นทางเข้า/ออก
- มั่นใจว่าทุกคนเข้าใจระบบทั้งหมดเป็นอย่างดี
ตีเส้นประตูเปิด
- ด้วยประสบการณ์เกี่ยวกับเปิดประตูทันทีทันใดจะถูกหน้าเราในบางครั้ง
- สิ่งสำคัญจะต้องรู้ว่าทางไหนประตูเปิด
จุดตรวจสอบ
- ให้คิดจากมุมมองของผู้ใช้ประตูเสมอ
- พิจารณาเรื่องความปลอดภัยตลอดเวลา
- ใช้ป้ายคำพูด ห้ามเปิดประตูนี้ทันทีทันใด
- เส้นบนพื้นบอกถึงอันตราย
ตีเส้นจราจร
- ซ้ายหรือขวา
- สิ่งสำคัญต้องกำหนดทิศทางการจราจรให้แน่นอน
- ยึดเส้นเป็นหลักสำคัญ
จุดตรวจสอบ
- ใช้ลูกศรสีเหลืองหรือขาว
- ต้องกำหนดระยะห่างระหว่างลูกศรและหัวมุมลูกศร
- อย่าลืมทำเครื่องหมายบันใด และขั้นบันใด
แถบลายเสือ( Tiger Pattern)
- แถบลายเสือใช้สีดำและสีเหลืองทาแนวเฉียงจะช่วยเน้นสัญญาณเตือนให้ระมัดระวัง
จุดตรวจสอบ
- จัดทำรายชื่อสถานที่อันตราย
- สิ่งของที่ทิ่มออกมาตามแนวทางเดิน
- สิ่งของที่ขวางกั้น
- อันตรายจากไฟฟ้าช๊อต
- อัตรายจากส่วนบนศีรษะ
- สถานที่ไหนต้องดูเป็นขั้นเป็นตอน
- บันใดหรือขั้นบันใด
- รอกยกของ
- ส่วนเคลื่อนไหวของเครื่องจักรและอุปกรณ์
- เครื่องหมายแถบลายเสือชัดเจนมากไหม
- บางทีอาจจะเป็นสิ่งของที่ทิ่มออกมาจากทางซ้ายของทางเดิน
ตีเส้นจัดเก็บเครื่องมืออุปกรณ์
- ที่ว่างสำหรับการจัดเก็บของทุกชนิดจะถูกแบ่งเขตด้วยเส้น
- ตัวอย่างที่ดีที่สุดคือโต๊ะทำงานและพื้นที่ใช้เก็บงานระหว่างทำ
จุดตรวจสอบ
- จัดทำรายการพื้นที่ใช้สอยสำหรับการจัดเก็บงานระหว่างทำ
- จัดทำรายการพื้นที่จัดเก็บอื่น ๆ เช่น โต๊ะงาน
- สีขาวเป็นสีที่ใช้มากที่สุดแต่อย่างไรก็ตามสีแดงหรือสีอื่นๆก็ใช้ได้สำหรับชี้บ่งสิ่งบกพร่อง
จัดทำบอร์ด และป้ายแสดงให้เห็น
กลยุทธ์ : แสดงโครงสร้างองค์กรให้ทุกคนมองเห็น
- กลยุทธ์ การใช้กระดานป้ายในสถานที่ทำงาน
- ป้ายมีหลายชนิดเช่น กระดานป้าย, แถบป้าย
- กำหนดให้ใช้ป้ายดังนี้
โรงงาน สถานที่ทำงาน สายงาน กระบวนการ งาน
จุดตรวจสอบ
- ป้ายต้องใหญ่และมองเห็นชัดเจน
- ใช้สีที่แตกต่างกัน โรงงาน สถานที่ทำงาน และสายการผลิต
- กระดานป้ายหลักจะต้องชัดเจนเมื่อมองมาจากทางเข้าโรงงาน
กลยุทธ์การให้รายละเอียดป้าย
กระดานป้ายเป็นส่วนขยายให้รู้รายละเอียด เช่น ป้ายกระบวนการ, ป้ายเครื่องจักร ,โต๊ะทำงานและป้ายที่ติดไว้ที่เครื่องแบบพนักงาน
จุดตรวจสอบ
- ทุกป้ายจะต้องใหญ่พอที่จะมองเห็นชัดเจน
- ป้ายชี้บ่งเครื่องจักรทุกตัวให้ใช้ชื่อและหมายเลข
- ใช้สีหลากหลายได้
กุญแจสำคัญ 3 อย่างของการทำสะดวก
- สะดวกได้มาจากการกำหนดมาตรฐาน
จุดตรวจสอบ : ให้มีหนึ่งความหมาย และมี 3 จุดสำคัญ
keyword 3 points
3 keys
1.ที่ไหน ตำแหน่งแน่นอน
1.มองเห็นชัด 2.อะไร สิ่งของแน่นอน 3 key
2.หยิบได้เร็ว 3.เท่าไร จำนวนแน่นอน
3.เก็บคืนที่เดิมง่าย
กฎพื้นฐานของการจัดเก็บ 3 ข้อ
- จุดสำคัญพื้นฐาน 3 อย่างที่ควรจดจำเกี่ยวกับการจัดเก็บ : ที่ไหน, อะไร, เท่าไร
- ป้ายจะต้องทำให้มั่นใจว่าทุกคนที่อ่านเข้าใจไม่มีคำถามอีก
จุดตรวจสอบ
ที่ไหน กำหนดตำแหน่งจัดเก็บให้แน่นอน
อะไร บ่งบอกชื่อสิ่งของให้ชัดเจน =
เท่าไร ระบุจำนวนที่จัดเก็บ
กำหนดตำแหน่งจัดเก็บให้แน่นอน
- เราจะกำหนดตำแหน่งจัดเก็บสิ่งของในคลังได้อย่างไร
จุดตรวจสอบ
- ชี้บ่งการแยกตู้, ใช้อักษร (A,B,C
..) หรืออย่างอื่นตามความเหมาะสม
- แต่ละตู้จะถูกแบ่งออกเป็นแถวและช่อง ชั้น
- หมายเลขแถวให้ใช้อักษร A,B,C หรือ 1,2,3 จากซ้ายไปขวา
- หมายเลขช่องให้นับจากบนลงล่าง
- ชั้นบนสุดห้ามใช้เป็นสถานที่เก็บสิ่งของ จึงไม่มีหมายเลข
- บ่งบอกชื่อสิ่งของให้ชัดเจน
- มันเป็นเรื่องเข้าใจได้ง่ายว่าสิ่งของอะไรถูกเก็บไว้สถานที่ไหน
จุดตรวจสอบ
- ชี้บ่งสิ่งของ ป้ายบนสิ่งของที่เก็บไว้
- บอกชั้นวาง ป้ายแสดงให้รู้ว่าสิ่งของอะไรที่เก็บไว้บนชั้น
- ถ้าป้ายชี้บ่งสิ่งของได้ถูกออกแบบไว้สำหรับการเคลื่อนย้าย มันสามารถใช้กับ kanban สำหรับสินค้าคงคลังและคำสั่งซื้อได้
- ป้ายชี้บ่งชั้นวางสามารถเคลื่อนย้ายเพื่อความสะดวกในการจัดเก็บหรือปรับเปลี่ยนพื้นที่ทำงาน
ระบุจำนวนที่จัดเก็บ
- มันเป็นไปได้ที่จะพูดว่าสิ่งของในคลังมีจำนวนเท่าใด ด้วยการชำเรืองสายตาไปทางซ้ายหรือพูดให้มากไปกว่านั้นว่า แค่กวาดสายตาก็รู้หมด
จุดตรวจสอบ
- จำกัดขนาดของสถานที่จัดเก็บและชั้นวาง
- ชี้บ่งชัดเจนว่าจำนวนที่เก็บน้อยสุดและมากสุดมีเท่าใด
- มากสุด ----- สีแดง
- น้อยสุด ----- สีเหลือง
- ใช้เครื่องหมายดีกว่าตัวเลข
- จำนวนจะเป็นเพียงแค่ชำเรืองตามองไม่จำเป็นต้องนับก็ได้
- ป้ายบอกการจัดเก็บของงานระหว่างทำ
- ถ้ารายละเอียดของป้ายติดไว้ ณ สถานที่จัดเก็บสิ่งของ งานระหว่างทำ งานที่ส่งมาจากภายนอก คุณจะรู้ได้ทันทีว่าอะไรอยู่ที่ไหน
- สำหรับงานระหว่างทำทั้งย้อนหลังและต่อไปข้างหน้ากระบวนการจะต้องเห็นชัดเจน
จุดตรวจสอบ
- ชื่อสถานที่จัดเก็บ · ชื่อและรหัสของสถานที่จัดเก็บ
- ชื่อผลิตภัณฑ์ · ชื่อและรหัสของผลิตภัณฑ์ที่เก็บ
- กระบวนการย้อนหลัง · กระบวนการถัดไป ชี้บ่งกระบวนการ
- มาก / น้อย ----- จำนวนเก็บมากสุดและน้อยสุด
- ผู้รับผิดชอบ ----- ชื่อของบุคคลผู้รับผิดชอบ
ชื่อสถานที่จัดเก็บ |
|
รหัสสถานที่จัดเก็บ |
|
ชื่อผลิตภัณฑ์ |
|
รหัสผลิตภัณฑ์ |
|
|
ปริมาณ |
มาก น้อย |
ผู้รับผิดชอบ |
|
เปลี่ยนวิธีจัดเก็บเครื่องมือ/อุปกรณ์เป็นแบบเปิด
คุณมองเห็นจิ๊ก และเครื่องมือเมื่อเข้าไปในสถานที่เก็บหรือไม่
ถ้าไม่ใช่ดูเหมือนการจัดเก็บจะยุ่งเหยิงมาก
จุดตรวจสอบ
- ถ้าจิ๊ก และเครื่องมือถูกจัดเก็บไว้ในลิ้นชัก, กล่อง จะมองไม่เห็น
- จิ๊ก และเครื่องมือจะมองเห็นได้เพียงแค่ชำเรืองตามองก็พอ
- การจัดเก็บที่มองเห็นได้ง่ายเป็นการจัดเก็บแบบระบบเปิด
จัดเก็บตามหน้าที่การใช้งาน
- จิ๊ก และเครื่องมือสามารถหยิบใช้ได้ง่ายโดยอยู่สูงกว่าพื้นบนเครื่องจักร ถ้าสถานที่จัดเก็บไม่มีราย
ละเอียด ชี้บ่งแน่นอน
จุดตรวจสอบ
1.ค้นหาจิ๊กและเครื่องมือที่ใช้ในการทำงานและจัดทำารายการให้ครบถ้วน
2.กำหนดสถานที่การจัดเก็บและจัดวางให้ชัดเจน
3.การเงยหน้ากระดานขึ้น เป็นแนวคิดหนึ่งในการจัดวางที่มองเห็นได้ง่าย
4.แยกประเภทจิ๊ก และเครื่องมือจัดกลุ่มให้ชัดเจนเพื่อการหยิบใช้ที่รวดเร็ว
สำหรับปีนี้ก็คงจะส่งท้ายปีเก่า (2549 )กันตอนที่3 นี้ใครไม่ได้ไปเที่ยวไหนใกลมีเวลาว่างก็อ่านประดับความรู้และถ้าลองนำไปทำดูก็น่าจะเป็นประโยชน์บ้างไม่มากก็น้อยนะครับพบกันใหม่ปีหน้า ส.ค.ส. 2550
พยัพ มาลัยศรี
ที่ปรึกษาอุตสาหกรรม
ฝ่ายวินิจฉัยและให้คำปรึกษาสถานประกอบการ
บทความนี้เกิดจากการเขียนและส่งขึ้นมาสู่ระบบแบบอัตโนมัติ สมาคมฯไม่รับผิดชอบต่อบทความหรือข้อความใดๆ ทั้งสิ้น เพราะไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นความจริงหรือไม่ ผู้อ่านจึงควรใช้วิจารณญาณในการกลั่นกรอง และหากท่านพบเห็นข้อความใดที่ขัดต่อกฎหมายและศีลธรรม หรือทำให้เกิดความเสียหาย หรือละเมิดสิทธิใดๆ กรุณาแจ้งมาที่ ht.ro.apt@ecivres-bew เพื่อทีมงานจะได้ดำเนินการลบออกจากระบบในทันที