การถอนฟันเป็นสิ่งที่ไม่มีใครอยากให้เกิดขึ้นกับตนเอง ซึ่งบางครั้งอาจมีปัญหาสุขภาพฟัน หรือด้วยเหตุผลต่าง ๆ หลายประการ ทำให้มีความจำเป็นต้องถอน หลาย ๆ คนกลัวการถอนฟัน เนื่องจากการถอนฟันทำให้เกิดการเจ็บปวดและมีแผลถอนฟัน อีกทั้งทำให้เป็นอุปสรรคในการใช้ชีวิตประจำวัน
เรามาดูสาเหตุของการถอนฟัน จะได้รู้วิธีป้องกันและหากต้องทำการรักษาจะต้องเตรียมตัวอะไรบ้าง และดูแลตัวเองหลังถอนฟันอย่างไร รวมถึงทราบว่า ถอนฟันราคาเท่าไร และคำถามคาใจหลายประการ อย่างถอนฟันกรามเจ็บมากไหม เราสรุปข้อมูลมาแล้ว เพื่อให้คุณได้เข้าใจการถอนฟันมากยิ่งขึ้น
การถอนฟัน (Tooth extraction) คือ การถอนฟันออกจากถุงลมในกระดูกถุง ถือเป็นการศัลยกรรมช่องปากขั้นพื้นฐาน การถอนฟันจะดำเนินการด้วยเหตุผลหลายประการ โดยจะถอนฟันที่ไม่สามารถรักษาได้ เนื่องจากฟันผุ โรคปริทันต์ หรือฟันที่ได้รับการบาดเจ็บจากเหตุการณ์ต่าง ๆ หรือฟันที่อาจก่อให้เกิดปัญหาในอนาคตออก โดยจะต้องทำภายใต้การดูแลของทันตแพทย์หรือศัลยแพทย์เท่านั้น อ่านข้อมูลเกี่ยวกับการ ถอนฟัน ทำฟัน ได้ที่ คลิก!
การถอนฟันเป็นการรักษาที่ทันตแพทย์วางแผนการรักษาเป็นวิธีสุดท้าย ถ้าฟันยังสามารถรักษาด้วยการรักษาวิธีอื่น ๆ ได้ ก็จะเลือกวิธีการรักษานั้นก่อน เพราะการถอนฟัน คือ การสูญเสียฟันธรรมชาติไปอย่างถาวร และอาจจะสร้างปัญหาให้ฟันซี่ข้างเคียงให้เกิดการเคลื่อนตัวไปในทิศทางที่เปลี่ยนไปจากเดิม สาเหตุที่ต้องถอนฟันเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ดังนี้
ก่อนจะทำการถอนฟัน ทุกคนจะต้องมีการเตรียมตัวก่อน เพื่อให้การถอนฟันจะได้ไม่มีปัญหาเกิดขึ้น มาดูกันเลยว่ามีขั้นตอนอะไรบ้าง
เมื่อเราเตรียมตัวมาเรียบร้อย ทีนี้ก็ถึงเวลาที่เราจะต้องถอนฟัน ก่อนอื่น เราต้องรู้เสียก่อนว่า การถอนฟันนั้น มีขั้นตอนอย่างไรบ้าง
หลังจากที่ถอนฟันออกแล้ว ทันตแพทย์มักจะบอกกับคนไข้เสมอ ให้ทำตัวตามสบาย ทำกิจกรรมต่าง ๆ ได้ตามปกติ พยายามพักผ่อนเยอะ ๆ และอย่านอนราบ เพื่อป้องกันไม่ให้เลือดไหล แน่นอนว่า คำแนะนำพื้นฐานเหล่านี้ เราต้องปฏิบัติตาม แต่ก็ยังมีรายละเอียดปลีกย่อยอีกหลายอย่าง ที่คนถอนฟันต้องปฏิบัติหลังจากถอนฟัน ดังนี้
เลือดไหลออกมาปริมาณมาก มีสาเหตุจากการไม่กัดผ้าก๊อซให้แน่นและนานพอ หรือบ้วนปากแรง ๆ หรือมีโรคประจำตัวเกี่ยวกับแข็งตัวของเลือดและรับประทานยาที่มีผลกับการแข็งตัวของเลือด สามารถแก้ไขโดยการให้กัดผ้าก๊อซผืนใหม่แล้วรีบไปพบทันตแพทย์
สาเหตุเกิดจากเกิด Trauma มากขณะ ผ่าตัดหรือถอนฟัน หรือเกิดจากผู้ป่วยมีความต้านทานต่อการติดเชื้อน้อย (ผู้ป่วยโรคเบาหวาน) การวินิจฉัยและการรักษาตามลักษณะของการติดเชื้อที่เกิด ให้ antibiotics ตามความเหมาะสม
หากคุณเกิดปัญหาถอนฟันแล้วเลือดไหลไม่หยุด เราควรกัดผ้าก๊อซไว้ให้แน่น อย่างน้อย 30 นาที งดการสูบบุหรี่ บ้วนปาก แต่ถ้ายังไม่หยุด ควรรีบกลับมาพบทันตแพทย์ เพื่อรักษาอย่างเร่งด่วน โดยอาจจะเย็บแผลเพื่อให้เลือดหยุดเร็วขึ้น อาจจะต้องพิจารณาใช้สารห้ามเลือด เช่น Gel foam หรือ Surgicel (Oxidised cellulose) pack เข้าไปในเบ้าฟันร่วมกับการเย็บแผลเพื่อห้ามเลือด
เกิดจากการมีเลือดซึมในชั้นใต้เยื่อเมือก (submucosa) หรือ ในชั้นใต้ผิวหนัง (subcutaneous) เห็นเป็นสีคล้ำ ๆ ในผู้ป่วยสูงอายุเกิดได้ง่าย พบได้บ่อยหลังการผ่าตัดที่ ต้องเปิด flap กว้าง ๆ และการหยุดเลือดหลังผ่าตัดไม่ดี ภาวะฟกช้ำไม่มีอันตราย สามารถประคบด้วยน้ำอุ่น โดยทำเหมือนกันกับการประคบเย็น (ห้ามใช้น้ำเดือด หรือ ประคบถุงอุ่นโดยตรงกับผิวหนัง ให้ห่อด้วยผ้าทุกครั้ง)ทุกอย่างจะค่อย ๆ ดีขึ้นเอง
ปกติการบวมเป็นปฏิกิริยาตอบสนองของเนื้อเยื่อต่อภยันตราย (trauma) ที่เกิดขึ้น ยิ่งเกิด trauma มากเท่าใด การบวมจะมากขึ้นเท่านั้น กรณีที่ถอนฟันโดยวิธีการ ผ่าตัด มีโอกาสเกิดการบวม อาการบวมจะมากที่สุดในเวลา 48-72 ชั่วโมงหลังผ่าตัด ถ้าการบวม เกิดขึ้นหลังวันที่ 3 ของการผ่าตัด ควรนึกถึงภาวะติดเชื้อมากกว่าจะเป็นการบวมจากการผ่าตัด การใช้ น้ำแข็งหรือผ้าเย็นประคบข้างแก้มบริเวณที่ทำผ่าตัดทันทีในวันแรกที่ทำผ่าตัดจะช่วยให้บวมน้อยลง
ปัญหาอ้าปากได้จำกัด กัด (Trismus) อาการอ้าปากได้จำกัดเกิดจากการอักเสบของ กล้ามเนื้อที่ใช้บดเคี้ยว ซึ่งมักพบได้บ่อยในการผ่าตัดฟันกรามล่างซี่ที่ 3 หรือ อาจเกิดจากฟันที่ถอนยากหรือใช้เวลาผ่าตัดนานๆ การรักษาให้ผู้ป่วยพยายามอ้าปาก ใช้นิ้วมือหรือไม้กดลิ้นง้างปากบ่อย ๆ ร่วมกับการใช้น้ำอุ่นประคบ
ความเจ็บปวดหลังการ ถอนฟัน หรือหลังผ่าตัด นอกจากเกิดจากแผลแล้วยังขึ้นอยู่กับความรู้สึกนึกคิดของ ผู้ป่วยด้วย โดยทั่วไปความเจ็บปวดหลังถอนฟันจะไม่รุนแรงจะปวดอยู่ ประมาณ 12 ชั่วโมงหลังถอนฟันและลดระดับลงเรื่อย ๆ และปวดนานเกิน 2 วันหลังจากถอนฟัน การแก้อาการปวดให้กินยาแก้ปวดตามอาการ
เมื่อเกิดหนองขึ้นในบริเวณที่ถอนฟัน อาจเกิดจากมีเศษอาหารตกลงไปในรูแผล จนเกิดการหมักหมม ทำให้ติดเชื้อเป็นแผลอักเสบ และกลายเป็นหนองได้ง่าย ดังนั้น เราควรบ้วนปาก และไปพบแพทย์เพื่อตรวจดูอาการ หากแผลมีปัญหา จะได้จัดการได้ตรงจุด โดยอาจมีการล้างแผล และจ่ายยารักษา
บางคนที่มีโรคประจำตัวหรือเป็นกลุ่มเสี่ยงก็ควรจะต้องแจ้งทันตแพทย์เสียก่อน เพื่อปรึกษาและป้องกันเหตุการณ์ที่อาจจะเกิดขึ้นได้ หากถอนฟันไปแล้ว แล้วกลุ่มคนเหล่านี้มีใครบ้าง เรามาดูกัน
บุคคลเหล่านี้จึงจำเป็นต้องแจ้งและปรึกษากับทันตแพทย์ก่อนทุกครั้งที่จะถอนฟัน เพื่อความปลอดภัยของตัวคนไข้เอง
การถอนฟันนั้นหลีกเลี่ยงอาการเจ็บปวดไม่ได้ แต่ทันตแพทย์จะมีการใช้ยาชาเฉพาะที่แบบป้ายก่อน เพื่อให้เนื้อเยื่อบริเวณที่จะฉีดยามีอาการชา จากนั้นจะฉีดยาชาบริเวณที่จะถอนฟัน เพื่อบรรเทาอาการปวด ทำให้ขณะถอนฟันเราจะไม่มีความรู้สึกอะไรเลย หลังจากยาชาหมดฤทธิ์ จะรู้สึกเจ็บปวดบ้าง ทันตแพทย์อาจจะจ่ายยาแก้ปวดให้เพื่อลดอาการปวด
หากต้องการรับประทานอาหารควรจะรอให้เลือดหยุดไหลแล้ว และแนะนำให้รับประทานอาหารอาหารรสจัดอ่อนและนิ่มก่อน ควรงดในช่วง 2 – 3 วันแรก
การถอนฟันกราม หรือแม้แต่ฟันธรรมดา ส่วนใหญ่มีความปลอดภัย ผลข้างเคียงไม่มาก แต่ตัวผู้ป่วยเองต้องบอกความจริงเกี่ยวกับประวัติ และโรคที่เป็นหรือปัญหาอื่น ๆ กับทันตแพทย์อย่างละเอียด แต่บางกรณีอาจเกิดการติดเชื้อ หรือมีสัญญาณอันตรายอื่นๆ ได้ หากมีอาการดังต่อไปนี้ ควรปรึกษาทันตแพทย์โดยทันที
การใช้หลอดดูดเป็นการสร้างแรงดันภายในช่องปาก ซึ่งอาจจะผลักให้เกล็ดเลือดที่มารวมตัวบริเวณแผลถอนฟันหลุดจากบริเวณเบ้าฟันได้ ก็จะทำให้แผลอาจหายช้าหรือเลือดไหลไม่หยุด และถ้าหากเป็นการถอนฟันบนในบริเวณฟันกรามน้อยถึงฟันกราม เบ้าฟันจะอยู่ใกล้โพรงไซนัส การใช้หลอดดูดน้ำอาจมีแรงดัน ทำให้เบ้าฟันมีรูเชื่อมกับโพรงไซนัสได้
โดยสรุปแล้ว การถอนฟันอาจเป็นได้ทั้งการรักษา หรือเป็นหนึ่งในขั้นตอนของการรักษาประเภทอื่นก็ได้ ขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์ของผู้รับการรักษา การถอนฟันใช้เวลาไม่นาน แผลหายไว สามารถทำกิจวัตรประจำวันได้เกือบปกติ เพียงแต่ควรดูแลรักษาความสะอาดให้ดี และเคร่งครัดกับคำแนะนำของทันตแพทย์
บทความนี้เกิดจากการเขียนและส่งขึ้นมาสู่ระบบแบบอัตโนมัติ สมาคมฯไม่รับผิดชอบต่อบทความหรือข้อความใดๆ ทั้งสิ้น เพราะไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นความจริงหรือไม่ ผู้อ่านจึงควรใช้วิจารณญาณในการกลั่นกรอง และหากท่านพบเห็นข้อความใดที่ขัดต่อกฎหมายและศีลธรรม หรือทำให้เกิดความเสียหาย หรือละเมิดสิทธิใดๆ กรุณาแจ้งมาที่ ht.ro.apt@ecivres-bew เพื่อทีมงานจะได้ดำเนินการลบออกจากระบบในทันที
