“ต้อ” เป็นโรคเกี่ยวกับดวงตาที่หลาย ๆ คนมักจะเคยได้ยินเมื่อร่างกายอยู่ในช่วงวัยที่มีอายุมากขึ้น โดยต้อจะมีทั้งต้อหิน ต้อกระจก ต้อเนื้อ ต้อลม ซึ่งต้อแต่ละประเภทก็จะมีอาการ รวมถึงระดับความอันตรายที่แตกต่างกัน แต่แล้วในกรณีที่ตาเป็นต้อลมจะมีอาการที่แสดงให้เห็นอย่างไร ต้อลมอันตรายมากไหม แล้วสามารถรักษาต้อลมได้หรือไม่ ในบทความนี้ได้ทำการรวบรวมและอธิบายเกี่ยวกับต้อลมให้ทุกคนได้อ่านกัน
ต้อลม หรือ Pinguecula คือ โรคที่มีความเกี่ยวข้องกับดวงตาประเภทหนึ่ง มีสาเหตุมาจากเยื่อบุตาขาวเกิดความผิดปกติหรือเกิดการเสื่อมสภาพจนทำให้เยื่อบุตาขาวมีก้อนหนามากขึ้น โดยต้อลมสามารถพบได้ในทุกเพศทุกวัย และอาการของโรคจะไม่ได้มีความรุนแรงมากนัก แต่ถ้าหากปล่อยไว้โดยที่ไม่ได้รักษาก็จะส่งผลทำให้อาการของโรครุนแรงมากขึ้น และพัฒนากลายเป็นต้อเนื้อได้
ต้อลมนั้น ไม่เป็นอันตรายเหมือนเป็นต้ออื่นๆ ไม่ส่งผลกระทบต่อการมองเห็น หรือทําให้ตาบอด แต่ก็อาจจะทำให้รู้สึกระคายเคืองได้ เช่น ตาแห้ง ตาแดง รู้สึกมีเม็ดทรายในตา และระคายเคืองเล็กน้อยเป็นครั้งคราว ซึ่งจักษุแพทย์อาจจะแนะนำให้ใช้น้ำตาเทียมหรือขี้ผึ้ง เพื่อบรรเทาอาการบวมและแดง แต่ถ้าแต่อาการยังไม่ดีขึ้น อาจจะจำเป็นต้องเข้ารับการผ่าตัด
ต้อลม อาการส่วนมากจะไม่มีความรุนแรงที่ส่งผลต่อการมองเห็น ในผู้ป่วยบางรายที่มีอาการไม่รุนแรงจะไม่มีอาการอะไรเลยนอกจากรู้สึกเหมือนมีสิ่งแปลกปลอมอยู่ในตา ซึ่งลักษณะต้อลมจะเป็นก้อนหรือแผ่นนูนสีขาวเหลืองบริเวณตาขาว โดยส่วนมากมักจะเกิดบริเวณหัวตา แต่ในกรณีที่เกิดอาการอักเสบขึ้นจะมีอาการดังนี้
ต้อลมเกิดจากอะไร ในปัจจุบันยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด แต่โดยส่วนมากผู้ป่วยที่เป็นต้อลมมักจะมีความเสี่ยงจากการใช้ชีวิตหรือสภาพแวดล้อมดังนี้
ต้อเนื้อ ต้อลม ล้วนเป็นโรคที่มีความเกี่ยวข้องกับดวงตาที่มีอาการใกล้เคียงและมีระดับความรุนแรงไม่มากนัก แต่ทั้งสองโรคนั้นก็มีจุดที่แตกต่างกัน ดังนี้
ต้อลมเป็นภาวะที่เกิดจากการเสื่อมของเยื่อบุตาขาว มีลักษณะเป็นตุ่มก้อนเนื้อนูนเล็กกว่าต้อเนื้อ ก้อนเนื้อมีสีขาวเหลืองบริเวณใกล้ขอบตาดำแต่ยังไม่ขึ้นไปบนตาดำ
ต้อเนื้อเป็นภาวะที่เกิดจากเนื้อเยื่อบุตาขาวเจริญผิดปกติ มีลักษณะเป็นเนื้อเยื่อนูนเป็นรูปสามเหลี่ยมขนาดใหญ่กว่าต้อลม สีแดงอ่อนคล้ายเนื้อ และส่วนเนื้อเยื่อจะลามเข้าไปบนตาดำต่างจากต้อลมที่ไม่ได้มีเนื้อกินเข้าไปยังตาดำ
เนื่องจากต้อลม เป็นโรคที่สามารถสังเกตเห็นได้ด้วยตาเปล่า เพราะฉะนั้นในการวินิจฉัยโรคต้อลม แพทย์จะสังเกตดวงตาจากภายนอกว่ามีอาการอย่างไร แต่ในกรณีที่แพทย์ไม่สามารถวินิจฉัยได้อย่างชัดเจนว่าเป็นอาการของโรคต้อลมหรือไม่ เช่น แผลที่กระจกตา ซึ่งจะมีก้อนเนื้อคล้ายต้อลมหรือต้อเนื้อ แพทย์จะทำการใช้เครื่องมือสำหรับตรวจโรคอื่น ๆ ของดวงตามาเพื่อวินิจฉัยอย่างละเอียดอีกครั้ง นอกจากการตรวจสภาพดวงตาแล้ว แพทย์จะซักถามประวัติผู้ป่วยเพื่อใช้ในการวินิจฉัยโรค เช่น สภาพแวดล้อมที่อยู่หรือการทำงาน รวมถึงประวัติการรักษาของคนในครอบครัวว่าเคยมีคนรักษาโรคต้อลม ต้อเนื้อหรือไม่ เนื่องจากมีความเป็นไปได้ว่าอาจจะเป็นโรคเหล่านี้เนื่องจากพันธุกรรม
ในปัจจุบันยังไม่มีการรักษาต้อลม เช่น การใช้ยาสลายต้อลม หรือ การใช้น้ำตาเทียม หยอดให้หายขาดอย่างถาวร วิธีรักษาต้อลมแบบธรรมชาติสามารถทำได้แค่เพียงหลีกเลี่ยงปัจจัยที่ทำให้อาการของต้อรุนแรงมากขึ้นเท่านั้น
ส่วนมากแพทย์จะรักษาตามอาการของต้อ ให้น้ำตาเทียมเพื่อลดการอักเสบ หรือใช้ยาหยอดตาในกรณีที่ต้อลมอักเสบ ซึ่งการรักษาด้วยการหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยง รวมถึงรักษาตามอาการก็มีโอกาสทำให้อาการของต้อลมลดลงได้
สำหรับการผ่าตัดเพื่อรักษาต้อลมนั้นคล้ายกับการผ่าตัดต่อเนื้อ แต่ไม่ใช่วิธีที่แนะนำ เนื่องจากตราบใดที่ยังคงทำพฤติกรรมเสี่ยง ก็จะมีโอกาสกลับมาเป็นต้อลมอีกครั้ง และเมื่อเกิดต้อขึ้นก็ยังมีโอกาสทำให้ตารู้สึกระคายเคืองมากขึ้นด้วย
>> อ่านข้อมูลเกี่ยวกับการผ่าตัดต้อกระจกได้ที่นี่
ต้อลมเป็นอาการเรื้อรังและไม่สามารถหายได้เอง เมื่อเป็นแล้ว ก็จะคงอยู่เช่นนั้น จนกว่าจะได้รับการรักษาอย่างถูกต้องและเหมาะสม ดังนั้น สิ่งสำคัญ คือ เราต้องหมั่นสังเกตอาการที่เกิดขึ้น เพราะถ้าหากมีอาการที่แย่ลง หรือระคายเคืองมากกว่าเดิม ก็จำเป็นต้องรีบเข้าพบแพทย์ เพื่อให้จักษุแพทย์ประเมินอาการและวางแผนการรักษาได้อย่างเหมาะสม หรือหากร้ายแรงมากก็จำเป็นต้องผ่าตัดเพื่อรักษา
โรคต้อลม แม้ว่าจะไม่ได้มีอาการรุนแรงที่ส่งผลกระทบต่อการมองเห็น แต่ในบางครั้งที่ไม่ได้เข้ารับการรักษา โรคต้อลมก็อาจจะเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น ต้อลมอักเสบ หรืออาจจะมีการพัฒนากลายเป็นต้อเนื้อได้
ต้อลมอักเสบ
เมื่อดวงตารู้สึกระคายเคือง ตาแห้งมากกว่าปกติ หรือขยี้ตาแรง ๆ ก็จะทำให้บริเวณที่เกิดต้อลมแดงและบวมขึ้นได้
ต้อเนื้อ
หากไม่รักษาต้อลม และปล่อยให้อาการของโรคมีความรุนแรงมากขึ้น ต้อลม ก็จะพัฒนากลายเป็นต้อเนื้อ ซึ่งต้อเนื้อจะทำให้ก้อนเนื้อลามเข้าไปในส่วนของตาดำ ซึ่งจะส่งผลต่อการมองเห็น
ต้อลม แม้เป็นโรคที่ไม่ได้มีอาการรุนแรงมากนักแต่ก็ไม่ควรประมาท เนื่องจากในกรณีที่เป็นโรคต้อลมแล้วจะไม่สามารถรักษาโรคนี้ให้หายขาดได้ เพราะฉะนั้นจึงควรป้องกันตนเองให้ห่างไกลจากโรคโดยปรับเปลี่ยนและหลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง ดังนี้
ในกรณีที่ต้อลมมีขนาดไม่ใหญ่มากสามารถใส่คอนแทคเลนส์ได้ แต่อันที่จริงแล้วเมื่อเป็นต้อลมไม่แนะนำให้ใส่คอนแทคเลนส์ เนื่องจากการใส่คอนแทคเลนส์จะเป็นการสัมผัสกับต้อโดยตรง ซึ่งจะทำให้เกิดการเสียดสี ทำให้ดวงตารู้สึกเคืองมากขึ้น นอกจากนี้การใส่คอนแทคเลนส์ยังทำให้ตาแห้งอีกด้วย
ต้อลมไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แม้ว่าจะมีการผ่าตัดเพื่อเอาก้อนเนื้อเยื่อออกไป แต่หากทำปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ เช่น ใช้สายตามาก ๆ เป็นระยะเวลานาน อยู่ในที่ที่มีมลภาวะ หรือดวงตาถูกรังสีUV มาก ก็จะทำให้เกิดต้อลมอีกได้
ในปัจจุบันมีความเชื่อเกี่ยวกับการรักษาต้อลมต่าง ๆ นานา แต่มีความเชื่อหนึ่งว่า นำน้ำมะนาวมาหยอดตาเพื่อให้กรดจากน้ำมะนาวกัดต้อลมจนหาย ซึ่งความเชื่อนี้เป็นความเชื่อที่ผิด เนื่องจากน้ำมะนาวมีความเป็นกรดที่ค่อนข้างสูง หากนำมาหยอดตา น้ำมะนาวไม่ได้เพียงจะกัดเพียงก้อนต้อลมเท่านั้น แต่จะกัดเยื่อบุตาขาวส่วนอื่น ๆ ด้วย ซึ่งจะทำให้ดวงตาอักเสบ ติดเชื้อ และมีโอกาสทำให้ตาบอดได้
ด้วยต้อลมเป็นโรคที่ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ เป็นโรคเรื้อรังที่มีโอกาสจะร้ายแรงขึ้นได้ จึงจำเป็นต้องหมั่นสังเกตอาการของตนเองและเข้ารับการรักษาตามอาการที่เกิดขึ้น อีกทั้งเราสามารถชะลอความรุนแรงด้วยการเลี่ยงปัจจัยดังต่อไปนี้
ดังนั้น หากเราไม่ต้องการการรักษา ก็ควรจะปฏิบัติตัวตามแนวทางการป้องกัน หลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงที่จะทำให้เกิดอาการที่รุนแรงขึ้น ทั้งนี้ หากเกิดอาการผิดอกติ จะต้องรีบเข้าพบจักษุแพทย์ เพื่อประเมินอาการและรับการรักษาทันที
ต้อลม เป็นโรคที่เกิดขึ้นจากเยื่อบุตาขาวเกิดการเสื่อมสภาพจึงทำให้เกิดก้อนเนื้อบนเยื่อบุตาขาว แม้ว่าโรคต้อลมนั้นไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่สามารถดูแลตนเองรวมถึงป้องกันได้โดยการปรับเปลี่ยนสภาพแวดล้อมรอบตัวหรือหลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยงเพื่อไม่ให้อาการของโรครุนแรงมากขึ้นจนกลายเป็นต้อเนื้อซึ่งส่งผลต่อการมองเห็น และนอกจากหลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยงแล้วยังควรดูแลสุขภาพตาโดยรับประทานอาหารที่มีประโยชน์เพื่อให้ดวงตามีสุขภาพแข็งแรง
บทความนี้เกิดจากการเขียนและส่งขึ้นมาสู่ระบบแบบอัตโนมัติ สมาคมฯไม่รับผิดชอบต่อบทความหรือข้อความใดๆ ทั้งสิ้น เพราะไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นความจริงหรือไม่ ผู้อ่านจึงควรใช้วิจารณญาณในการกลั่นกรอง และหากท่านพบเห็นข้อความใดที่ขัดต่อกฎหมายและศีลธรรม หรือทำให้เกิดความเสียหาย หรือละเมิดสิทธิใดๆ กรุณาแจ้งมาที่ ht.ro.apt@ecivres-bew เพื่อทีมงานจะได้ดำเนินการลบออกจากระบบในทันที
