สายดูดเสมหะหรือน้ำลาย (suction) เป็นอุปกรณ์ที่ใช้สร้างแรงดูด เพื่อดูดซับของเหลว หรือสิ่งของไปยังที่ต้องการ สายดูดเสมหะในทางการแพทย์ จะใช้ดูดน้ำลาย และเสมหะที่อยู่ในทางเดินหายใจ เพื่อช่วยในการรักษา หรือการทำความสะอาด.
นอกจากนี้ สายดูดเสมหะ มักประกอบด้วยท่อที่มีความยาว และขนาดต่างๆ ส่วนปลายสายมีหน้าที่ดูดซับของเหลว ซึ่งสายดูดเสมหะสามารถใช้งานได้โดยการสร้างความกดดันต่ำข้างหน้าท่อ ในขณะที่ปลายสายกำลังดูดเสมหะ หรือน้ำลาย
ยางธรรมชาติ: สายดูดเสมหะที่ทำจากยางธรรมชาติมักมีความยืดหยุ่นดี และความเป็นอิสระในการโค้งงอ นอกจากนี้ยางธรรมชาติยังมีความต้านทานต่อสารเคมี
ยางสังเคราะห์: สายดูดเสมหะที่ทำจากยางสังเคราะห์มักมีคุณสมบัติที่คล้ายกับยางธรรมชาติ แต่มีความเสถียรกว่าต่อสารเคมี และความรุนแรง
พลาสติก: สายดูดเสมหะที่ทำจากพลาสติกเช่น PVC (พอลิเวิร์นิลคลอไรด์ไฮโดรไซด์), ทีเอ็น (ทีโอเอ), หรือสิงคโปรไพล์ มักมีความแข็งแรง และต้านทานต่อสารเคมี สามารถทนอุณหภูมิได้ดี
โพลีเอทีลีน (Polyethylene): วัสดุทนทานต่อสารเคมี แต่จะมีความขรุขระในการโค้งงอ และความยืดหยุ่นที่จำกัดเมื่อเทียบกับยาง
สแตนเลส (Stainless Steel): สายดูดเสมหะที่ทำจากสแตนเลสมักมีความคงทนต่อสารเคมี และอุณหภูมิสูง นอกจากนี้ยังเป็นวัสดุที่ทนทาน และสามารถทำความสะอาดได้ง่าย
วัสดุที่ใช้ในการผลิตสายดูดเสมหะอาจแตกต่างไปตามแต่ละบริษัทผู้ผลิต และการใช้งานที่เฉพาะเจาะจง ควรตรวจสอบคุณสมบัติ และข้อกำหนดเฉพาะที่เกี่ยวข้องกับการใช้งานของสายดูดเสมหะกับซัพพลายเออร์ที่เกี่ยวข้องก่อนการเลือกใช้
ในสายดูดเสมหะที่ใช้ในงานแพทย์ และการดูแลสุขภาพ ส่วนใหญ่จะมีรูที่ปลายสายเพื่อช่วยในการดูดเสมหะ หรือน้ำลายออกมาได้มากขึ้น รูปร่าง และจำนวนของรูสามารถแตกต่างกันไปตามวัตถุประสงค์การใช้งานของสายดูดเสมหะนั้น
ประเภทของรูสามารถเป็นรูทรงกลม หรือรูทรงสี่เหลี่ยม อาจมีหน้าตัด หรือลวดลายเพื่อช่วยในการป้องกันการติดของเสมหะในท่อ หรือการชดเชยแรงดันที่สูญเสียขณะดูด รูที่ปลายสายอาจออกแบบเป็นรูเดียว หรือรูหลายรู เพื่อให้สามารถดูดได้อย่างมีประสิทธิภาพ และรวดเร็วมากที่สุด
การใช้งานสายดูดเสมหะ หรือน้ำลายเพื่อดูดเอาสิ่งของหรือของเหลวออกมามีขั้นตอนง่ายๆ ดังนี้:
เตรียมสายดูดเสมหะ: ตรวจสอบว่าสายดูดเสมหะไม่มีรอยแตกหรือเสียหาย และมีความสะอาดก่อนใช้งาน เช่น สายดูดเสมหะที่ใช้ในการดูแลสุขภาพ ควรเป็นสายที่มีความสะอาด และสามารถใช้ให้เฉพาะกับผู้ป่วยที่เดียวเท่านั้น.
ติดตั้งสายดูดเสมหะ: ต่อปลายสายดูดเสมหะ กับอุปกรณ์หรือท่อที่ต้องการใช้งาน ให้แน่ใจว่าการเชื่อมต่อสายดูดเสมหะถูกต้อง และปลอดภัย.
ปรับการดูดเสมหะ: หากสายดูดเสมหะมีระบบปรับแรงดูด (suction control), ปรับค่าแรงดูดตามความต้องการ เพื่อให้ความแรงดูดเหมาะสมกับสิ่งที่ต้องการดูด แรงดันของเครื่องดูดเสมหะที่ใช้ในการดูดเสมหะค่าที่เหมาะสม ประมาณ 80-150 มิลลิเมตรปรอท ถ้าสูงกว่านี้จะทำให้ปอดแฟบ เนื้อเยื่อขาดออกซิเจน อาจเกิดการบาดเจ็บของเยื่อบุทางเดินหายใจได้
ต่อสายดูดเสมหะ: ขั้นตอนในการหยิบจับต้องทำแบบสเตอไรค์เทคนิค ใส่ถุงมือให้ใช้เป็นแบบถุงมือสเตอไรด์ ระวังไม่ให้สายยางดูดเสมหะสกปรก หรือสัมผัสกับสิ่งอื่นๆ โดยมืออีกข้างจับสายระบายเสมหะ ให้มั่นคง
วางสายดูดเสมหะ: ค่อย ๆ ใส่สายดูดเสมหะลงไปถึงโคนลิ้นช้า ๆ แล้วดึงสายดูดเสมหะขึ้นประมาณ 1-2 เซนติเมตร โดยระหว่างใส่ ห้ามปิดสายดูดเสมหะเด็ดขาด นำปลายสายดูดเสมหะไปยังสิ่งที่ต้องการดูด เช่น ใกล้ปากผู้ป่วยหรือบริเวณที่ต้องการทำความสะอาด
ดูดเสมหะหรือน้ำลาย: เริ่มการดูดเสมหะ โดยปิดสายดูดเสมหะ ไม่เกิน 10 – 15 วินาทีต่อครั้ง ควรให้หยุดพัก 20 – 30 วินาที จึงเริ่มการดูดเสมหะครั้งต่อไป ในขณะดูดเสมหะไม่ควรดูดนาน แล้วค่อยๆถอยสายยางดูดเสมหะออกอย่างเบาๆและนุ่มนวล ให้มีช่วงจังหวะหยุดพักให้ผู้สูงอายุได้หายใจหรือได้รับออกซิเจน
หากผู้สูงอายุเกร็ง หรือมีฟันในช่องปาก สามารถใช้ mouth gag โดยสอดเข้าช่องปากเพื่อนำทางสายยางดูดเสมหะได้ง่าย
ปิดการดูดและทำความสะอาด: เมื่อการดูดเสมหะหรือน้ำลายเสร็จสิ้น ปิดการทำงานของเครื่องดูดเสมหะและทำความสะอาดท่อหรืออุปกรณ์ที่ใช้งาน ด้วยวิธีที่เหมาะสมและสุขอนามัย.
อาจใช้สายดูดเสมหะจากบริเวณสะอาดก่อน เช่น หากผู้ป่วยเจาะคอให้ดูดเสมหะจากคอก่อน จึงใช้ดูดจากช่องปากต่อได้ ห้ามใช้สายดูดเสมหะที่ใช้ในปากแล้วนำมาใช้ในคอเด็ดขาด หากไม่มั่นใจ ให้แยกสายในการดูดเสมหะจากการเจาะคอ และสายดูดเสมหะจากปากออกจากกัน ใช้คนละสายกัน
การใช้สายดูดเสมหะ มีเป้าหมายในการดูแล ไม่ให้เกิดโรคแทรกซ้อน การลด ความเจ็บปวด ส่งเสริมสุขภาพให้แข็งแรง การดูดเสมหะเพื่อช่วย ระบายเสมหะที่คั่งค้าง ช่วยให้หายใจได้สะดวก แต่หากผู้ดูแลปฏิบัติไม่ถูกต้อง ไม่สะอาด อาจจะทำให้เกิดผลเสียมากกว่าเช่น เป็นแผลจากการดูดแรง ขาดออกซิเจนจากการ ดูดนานเกินไป เป็นต้น
กรุณาทราบว่าขั้นตอน และแนวทางการใช้งานสายดูดเสมหะ อาจแตกต่างกันไปตามงาน และการใช้งานที่เฉพาะเจาะจง ดังนั้นควรปฏิบัติตามคำแนะนำ และข้อมูลจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อ ความปลอดภัยที่ดีที่สุด ในการใช้งานสายดูดเสมหะ หรือน้ำลาย
หากคุณไมั่นใจให้สอบถามคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ หรือบุคคลที่มีความรู้ และประสบการณ์ในการใช้งานเฉพาะ เพื่อให้ได้ข้อมูลที่ถูกต้อง เชื่อถือได้ สำหรับงาน และสถานการณ์ที่เกี่ยวข้อง
บทความนี้เกิดจากการเขียนและส่งขึ้นมาสู่ระบบแบบอัตโนมัติ สมาคมฯไม่รับผิดชอบต่อบทความหรือข้อความใดๆ ทั้งสิ้น เพราะไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นความจริงหรือไม่ ผู้อ่านจึงควรใช้วิจารณญาณในการกลั่นกรอง และหากท่านพบเห็นข้อความใดที่ขัดต่อกฎหมายและศีลธรรม หรือทำให้เกิดความเสียหาย หรือละเมิดสิทธิใดๆ กรุณาแจ้งมาที่ ht.ro.apt@ecivres-bew เพื่อทีมงานจะได้ดำเนินการลบออกจากระบบในทันที
